પાલનપુરનો પ્રાચીન ઈતિહાસ
પાલનપુર પ્રાચીન સમયમાં પ્રહલાદન પાટણ અથવા પ્રહલાદનપુર તરીકે ઓળખાતું હોવાનું મનાય છે. જૈન ગ્રંથો પરમાર વંશના અબુ ધરવર્ષાના ભાઈ પ્રહલાદને ઉલ્લેખ કરે છે, જેનું મૃત્યુ ઈ.સ. 1218માં પ્રહલાદનાપુરની સ્થાપના કરી અને પલ્લવિયા પાર્શ્વનાથને સમર્પિત પ્રહલાદના-વિહારનું નિર્માણ કર્યું. ત્યારબાદ પલાંશી ચૌહાણ દ્વારા શહેરની પુનઃ સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, જેના પરથી તેનું હાલનું નામ પડ્યું છે. અન્ય મતાનુસાર, પાલનપુરની સ્થાપના પાલ પરમારે કરી હતી જ્યારે જગાણા ગામની સ્થાપના તેમના ભાઈ જગદેવે કરી હતી.શક્ય છે કે ઇ.એસ. દેવડા ચૌહાણોના આબુ અને ચંદાવતીના આક્રમણ પછી પલાંશીએ 1303માં શહેરને ફરી વસાવ્યું હશે. સ્થાનિક દંતકથાઓ શહેરનો ઈતિહાસ 5મી સદીની છે અને ચૌહાણોએ 14મી સદીના મધ્યમાં મુસ્લિમ આક્રમણ સુધી શહેર પર શાસન કર્યું હતું. 8મી સદીમાં બંધાયેલી મીઠી વાવ એ પરમાર વંશના સ્થાપત્યનો એકમાત્ર હયાત નિશાન છે.
પાલનપુરનો ઇતિહાસ
- પાલનપુર ઐતિહાસિક શહેર ચંદ્રાવતી સાથે સંબંધિત હતું, જે પરમાર વંશનું શાસન હતું.
- 13મી સદીમાં, ચૌહાણોએ ફરીથી પ્રજા બનાવી અને નગર પર શાસન કર્યું.
- પાલનપુર રાજ્ય ઝાલોરી વંશ દ્વારા કબજે કરવામાં આવ્યું હતું, જે પશ્તુન લોહાની જાતિનો એક ભાગ હતો, 17મી સદીમાં.
- ઝાલોરી વંશની સ્થાપના 1373માં થઈ હતી.
- પાલનપુર રાજ્ય 1817 માં પાલનપુર એજન્સી દ્વારા સંચાલિત બ્રિટીશ સંરક્ષિત બનતા પહેલા મરાઠાઓ દ્વારા કબજે કરવામાં આવ્યું હતું.
- 1947 માં ભારતની આઝાદી પછી, પાલનપુર રાજ્યનું વિસર્જન કરવામાં આવ્યું અને 1949 માં બોમ્બે રાજ્યના એક ભાગ તરીકે ભારતમાં વિલીન થયું.
- પાલનપુર ત્યારબાદ ગુજરાતના બનાસકાંઠા જિલ્લાનું પાટનગર બન્યું.
અહીં પાલનપુર વિશે કેટલીક હકીકતો છે.
- પાલનપુર ભારતના ગુજરાત રાજ્યના બનાસકાંઠા જિલ્લામાં આવેલું એક શહેર અને નગરપાલિકા છે
- તે બનાસકાંઠા જિલ્લાનું વહીવટી મુખ્ય મથક છે
- પાલનપુર તેના હિંદુ અને જૈન ધર્મને સમર્પિત વિશાળ સ્થાપત્ય મંદિરો માટે જાણીતું છે અને તે ઇતિહાસને સમૃદ્ધ બનાવે છે.
- શહેર એક તરફ અરવલ્લી પર્વતમાળા અને બીજી તરફ સાબરમતી નદી દ્વારા સુરક્ષિત છે, જે કુદરતી કિલ્લા જેવું શહેર બનાવે છે.
- પાલનપુર ભારતીય હીરાના વેપારીઓના ઉદ્યોગનું પૈતૃક ઘર છે
- તેની સ્થાપના પલાન્સી ચૌહાણ અથવા પાલ પરમારે કરી હતી
- શહેરનું નામ _પાલહનપુરા_ પરથી પડ્યું છે, જેનો ઉલ્લેખ ચૌલુક્ય યુગના શિલાલેખમાં થયો છે.
- પાલનપુર બનાસકાંઠાનું શૈક્ષણિક હબ છે
- જૂની બજાર નાની બજાર, મોતી બજાર અને ધલવાસ છે
- શહેરમાં મુખ્ય જાહેર બગીચો ચમન બેગ છે
- ડેરી, કાપડ, ડાયમંડ પોલિશિંગ અને માર્બલ પાલનપુરના મુખ્ય ઉદ્યોગો છે
