વાંસદા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન, નવસારી, ગુજરાત
વાંસદા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન ગુજરાત રાજ્યમાં સ્થિત છે અને તે ડાંગ જિલ્લાની અંબિકા નદીને કિનારે સ્થિત છે. ઉદ્યાન લગભગ ૨૪ ચો. કિમી વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે અને ચિખલીથી ૬૫ કિમી અને વલસાડથી ૮૦ કિમી દૂર છે. વાંસદા શહેર આ ઉદ્યાનનું નામ ધરાવતો મહત્વનો વ્યાપારી મથક છે, જેમાં મુખ્યત્વે આદિવાસી વસતી છે. વાંસદા-વઘઇ રાજય ધોરીમાર્ગ આ ઉદ્યાનની દક્ષિણ દિશાની સીમા પાસેથી પસાર થાય છે, જ્યારે વઘઇ-બીલીમોરા નેરો ગેજ રેલ્વે લાઇન તેની ઉત્તર તરફથી જાય છે.
ઇ.સ. ૧૯૭૯માં આ ઉદ્યાનને રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનનો દરજ્જો મળ્યો, અને તેમાં પાનખર જંગલો અને બાંસનાં વનો જોવા મળે છે. અહીં ૧૯૫૨થી કોઈ વૃક્ષનું પતન નથી થયું. આ ઉદ્યાન સહ્યાદ્રિ પર્વતમાળાના પશ્ચિમ ઘાટમાં ફેલાયેલું છે અને તેની વિલક્ષણ પૃથકતા વિવિધ પ્રકારના પ્રાણીઓ અને વનસ્પતિઓમાં જોવા મળે છે.
ઉદ્યાન ઉપરાંત, સ્થાનિક આદિવાસી સમાજ અને તેમનું સંસ્કૃતિ, ગિરા ધોધ અને કીલાદ પ્રકૃતિ પ્રવાસન કેન્દ્ર આ સ્થળના મહત્ત્વના આકર્ષણો છે, જે પ્રવાસીઓને રોકાણની સુવિધા પ્રદાન કરે છે.
વાંસદા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન Gujarat રાજ્યના સૌંદર્યમય પ્રાકૃતિક સ્થાનોમાંનું એક છે. આ ઉદ્યાન પાનખર જંગલોના પ્રભાવશાળી ક્ષેત્ર તરીકે જાણીતું છે, જેમાં મુખ્યત્વે સગવન, બાંસ (કટસ) અને વિવિધ વૃક્ષોનું સમૂહ છે. આ વિસ્તારમાં થનારા મૌસમ અનુસાર પ્રકૃતિમાં બદલાવ આવે છે, જે આ પ્રકૃતિપ્રેમીઓ માટે વિશિષ્ટ દ્રશ્યો પેદા કરે છે.
પ્રાણી જગતની વાત કરીએ તો, અહીં ચિત્તા, સાબર (હાયના), સિંહ, કાળા દાંભા (સામ્બાર), ચિતલ, જંગલી સૂર, અને અન્ય વિવિધ પ્રકારના વન્યપ્રાણીઓ જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત પક્ષીઓમાં ઘુવડ, ખૈલિયા, મોર અને અન્ય વિવિધ જાતના પક્ષીઓ અહીંના જંગલોને કલરવમય બનાવે છે. વાંસદા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનમાં ફરવું એ શાંત, કુદરતી અને એક પ્રકારની આધ્યાત્મિક અનુભૂતિ છે.
ઉદ્યાનમાં જવાની શ્રેષ્ઠ ઋતુ શિયાળો છે, કેમકે આ સમય દરમિયાન જંગલનો નઝારો વિશેષ સુંદર બને છે અને તાપમાન અનુકૂળ હોય છે. આ સાથે જ ઉદ્યાન નજીકના કીલાદ પ્રકૃતિ પ્રવાસન કેન્દ્ર ખાતે રોકાણ અને ફરવાની વ્યવસ્થા ઉપલબ્ધ હોવાથી, પ્રવાસીઓ અહીં પર્વતમાળાના દ્રશ્યો અને કુદરતી જીવનનો લાભ લઈ શકે છે.
